12 Ebo
Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.
12 Ebo

Web Sitemize Hoşgeldiniz... 12ebo.Tr.Cx !
 
AnasayfaLatest imagesAramaKayıt OlGiriş yap

 

 TERMOKUPL VE ÖZELLİKLERİ

Aşağa gitmek 
YazarMesaj
resul
Admin
resul


Mesaj Sayısı : 14
Kayıt tarihi : 02/08/08
Yaş : 33

TERMOKUPL VE ÖZELLİKLERİ Empty
MesajKonu: TERMOKUPL VE ÖZELLİKLERİ   TERMOKUPL VE ÖZELLİKLERİ EmptyC.tesi Ağus. 02, 2008 9:59 pm

Termokupl Özellikleri


Termokupllar -200'C'den 2320'C'ye kadar değişik proseslerde yaygın olarak kullanılır.

Termokupllar iki farklı metal alaşımın uçlarının kaynaklanması ile elde edilen sıcaklık ölçü elemanlarıdır.

Termokupllar ile ilgili detaylı bilgi genel bilgiler bölümünde verilmiştir.





TERMOKUPL : DIN 43710 ve ICE 584

DIŞ KORUYUCU TÜP: DIN ve AISI standartlarında Metal, DIN 40685 Seramik

KAFA: DIN 43729 Alüminyum Döküm kafa, IP67 korumalı



Dış Koruyucu Kılıflar

Metal Kılıflar Standart Kodu Tetcis Kodu
1.4301 M1
1.4541 M2
1.4571 M3
1.4749 M4
1.4841 M5
INCONEL- 600 M6
C- 2 M7
ALLOY- 25 M8

Seramik Kılıflar Standart Kodu Tetcis Kodu
KER- 610 S1
KER- 799 S2
KER- 530 S3
Quartz Q
Silikon- Karbayt S5
Refrax R
Grafit G


Elemanlar

Standart Kodu Tetcis Kodu
Cu- Konst U U
Cu- Konst T T
Fe- Konst L L
Fe- Konst J J
NiCr- Ni K K
Nikrosil- Nisil N N
Cr-Konst E E
Pt%10Rh-Pt S S
Pt%13Rh-Pt R R
Pt%18Rh-Pt B B

Eleman Çapları

Tetcis Kodu
Cu- Konst (U ve T) 0,5 mm 5
Cu- Konst (U ve T) 1 mm 1
Fe- Konst (L ve J) 0,5 mm 5
Fe- Konst (L ve J) 1 mm 1
Fe- Konst (L ve J) 2 mm 2
NiCr-Ni 1mm 1
NiCr-Ni 1,5 mm 4
NiCr-Ni 2 mm 2
NiCr-Ni 3 mm 3
Nicrosil- Nisil 3 mm 3
Pt%10Rh-Pt 0,35 mm 6
Pt%10Rh-Pt 0,5 mm 5
Pt%13Rh-Pt 0,35 mm 6
Pt%13Rh-Pt 0,5 mm 5
Pt%18Rh-Pt 0,35 mm 6
Pt%18Rh-Pt 0,5 mm 5



Dış Koruyucu Kılıf Çapları ve Boyları

Standart Çaplar Tetcis Kodu Standart Boylar Tetcis Kodu
6 mm 06 100 mm 10
8 mm 08 160 mm 16
9 mm 09 200 mm 20
11 mm 11 230 mm 23
14 mm 14 250 mm 25
15 mm 15 300 mm 30
22 mm 22 400 mm 40
24 mm 24 500 mm 50
26 mm 26 710 mm 71
30 mm 30 1000 mm 100
45 mm 45 1200 mm 120
1500 mm 150




Termokupl Genel Bilgileri

Termokupllar iki farklı metal alaşımın uçlarının kaynaklanması ile elde edilen sıcaklık ölçü elemanıdır. Kaynatılan nokta SICAK NOKTA, açık kalan iki uç SOĞUK NOKTA olarak adlandırılır. Termokupl sıcak nokta ile soğuk nokta arasındaki sıcaklık farkından oluşur. Sıcaklık farkına orantılı olarak soğuk nokta uçlarında mV değerinde gerilim üretilir. Sıcak nokta ile soğuk nokta sıcaklık dağılımı nasıl olursa olsun üretilen gerilim sıcak ile soğuk nokta arasındaki sıcaklık farkına orantılıdır. (Şekil1).


Şekil 1

Sıcak nokta ile soğuk nokta arasındaki sıcaklık farkı termokupl üzerinde gerilim (EMF) yaratır. (Şekil 2) Sıcak nokta sıcaklığı aynı kalmak koşulu ile soğuk nokta sıcaklığı değiştiğinde farklı sıcaklıklar okunur. Bu nedenle mV tablolarındaki değerlerde standart sağlamak için ölçülen sıcaklık karşılığı mV değerleri soğuk noktanın 0'C'de tutulması ile elde edilmiştir. Örneğin 200'C'ye karşılık gelen mV değeri, termokuplun sıcak noktası 200'C'de, soğuk nokta 0'C'de iken uç noktada ölçülen mV değeridir.

Termokupllar (Isıl çift) iki farklı metal veya alaşım tel olmasına rağmen endüstride genelde çıplak olarak kullanılmazlar. Prosesin şartları (mekanik darbeler, fiziksel ve kimyasal özellikler) göz önüne alınarak özel koruyucu kılıflar içinde kullanılır. Eleman telleri iki farklı kutuplarda olduğundan birbirlerinden seramik izolatörler ile izole edilirler.

Termokupl yapısal olarak incelendiğinde;
1- Bağlantı kafası
2- Bağlantı klemensi
3- Koruyucu tüp
4- Eleman teli
5- İzolatör
6- Primer (İç koruyucu)
7- Flanş veya rekor gibi malzemelerden oluşur.

Şekil 2
Bağlantı Kafası
Termokupl koruyucu kılıflarının bağlandığı alüminyum döküm kafa içinde seramik bağlantı klemensine eleman telleri ve kompanzasyon kabloları (+) ve (-) uçları doğru bir şekilde bağlanır. Kafalar DIN 43729 standartlarına uygundur. Standartlarda A tipi büyük, B tipi küçük kafa kullanılır. Alüminyum döküm kafalar maksimum 200'C'ye kadar kullanılır. KAfa sıcaklığı 200'C'yi geçmemelidir. Kafaların koruma sınıfı IP67'dir. Standart kafa dışında istendiğinde EX-PROOF kafa veya özel kafa'da üretilir.

Eleman Telleri
DIN 43710 ve IEC- 584 standartlarında endüstride en çok kullanılan eleman telleri şunlardır.

Eleman Teli DIN 43710 DIN 43710 ve IEC 584 Sıcaklık Aralığı
Cu- Const U T -200'C +300'C Bakır- Konstantan
Fe- Konst L J -200'C +800'C Demir- Konstantan
Cr- Al K -200'C +1200'C Kromel- Alümel
NiCr- Ni K -200'C +1200'C NikelKrom- Nikel
Cr- Const E -200'C +1200'C Kromel- Konstantan
Nikrosil- Nisil N 0'C +1200'C NikelKrom- Silikon- Nikelsilikon magnezyum
Pt% 10 Rh-Pt S 0'C +1500'C Platin Rodyum- Platin (%10)
Pt% 13 Rh-Pt R 0'C +1600'C Platin Rodyum- Platin (%13)
Pt% 18 Rh-Pt B 0'C +1800'C Platin Rodyum- Platin (%13)
Tn- Tn%26Re W 0'C +2000'C Tungten- Tungsten %26 Renyum

Eleman tellerinin sıcaklık- mV eğrileri incelendiğinde lineer olmadığı görülür.Her eleman telinin diğerine göre lineer olarak daha uygun olduğu bölgeler vardır. Örneğin 800'C ölçebilen bir Fe- Const termokupl ile 1200'C ölçebilen NiCr- Ni eleman tellerinin mV eğrisi karşılaştırıldığında 300-500'C arasında Fe-Const, NiCr- Ni'ye göre daha lineer'dir. Bu nedenle bu çalışma aralığında Fe-Const tercih edilir. PtRh-Pt eleman teli incelendiğinde 800'C'nin altında lineer değildir. 800- 1600'C arasında daha uygun çalışma alanıdır.

Termokupl elman telleri (+) ve (-) olmak üzere iki bacaklıdır. Bu nedenle cihaza bağlanırken (+) ve (-) uçları dikkate alınarak bağlanmalıdır. Uluslararası standartlarda (+) ve (-) uçları belli renk kodları ile işaretlenmiştir.

+ DIN 43710 IEC- 584 - DIN 43710 IEC- 584
RENK RENK RENK RENK
Cu Kırmızı Kahve Const Kahve Beyaz
Fe Kırmızı Siyah Const Mavi Beyaz
NiCr Kırmızı Yeşil Ni Yeşil Beyaz
PtRh Kırmızı Portakal Pt Beyaz Beyaz

DIN ve IEC standartlarında termokupl renk kodları tablosu
Eleman Tellerinin İzole Edilmesi
Termokupl eleman telleri ucu kaynatıldıktan sonra herhangi bir dış koruyucu içine yerleştirilsin veya yerleştirilmesin (+) ve (-) bacaklar birbirinden izole edilir. İzolasyon için genelde yaygın olarak KER-610 seramik izolatörler kullanılır. Ayrıca özel proseslerde (1500'C'nin üzerinde) KER-799 Saf Alümina izolatörlerde kullanılır. Genel olarak PrRh-Pt eleman tellerinde tek parça izolatör, e-Konst, NiCr-Ni gibi eleman tellerinde parçalı izolatörler kullanılır.



Termokupl eleman tellerinin sürekli ve maksimum çalışabileceği sıcaklık limitleri eleman teli çapına göre değişir. Eleman tel çapı kalınlaştıkça maksimum çıkacağı sıcaklık limiti artar. Kalın Çaplı tel ince tele göre daha uzun ömürlü olur. Ancak seçilecek tel çapı sürekli ve maksimum sıcaklığa bağlı olarak algılama hassasiyeti ve dış koruyucu boru çapları göz önüne alınarak seçilmelidir.

Eleman Eleman Tel Çapı Sürekli Çalışma Sıcaklığı Maximum Çalışma Sıcaklığı
Cu- Konst 0.5 mm 300'C 600'C
Cu- Konst 1 mm 300'C 600'C
Fe- Konst 0.5 mm 400'C 600'C
Fe- Konst 1 mm 600'C 800'C
Fe- Konst 1.5 mm 600'C 800'C
Fe- Konst 2 mm 700'C 900'C
Fe- Konst 3 mm 700'C 900'C
NiCr-Ni 0.5 mm 600'C 800'C
NiCr-Ni 1 mm 800'C 1000'C
NiCr-Ni 1.5 mm 900'C 1100'C
NiCr-Ni 2 mm 1000'C 1200'C
NiCr-Ni 3 mm 1000'C 1200'C
PtRh-Pt 0.35 mm 1300'C 1600'C
PtRh-Pt 0.5 mm 1300'C 1600'C

Koruyucu Kılıflar
Termokupl koruyucu kılfları proses şartlarına uygun seçilmelidir. Gerek termokupl eleman telinin gerekse de koruyucu kılıfın proses içindeki kimyasal ve fiziksel aşınmalara ve mekanik darbelere karşı dayanıklı olması ve uzun ömürlü olması açısından ortam koşullarına göre dış koruyucu kılıf seçilir. Uçları kaynaklı ve izolatörlü eleman teli bu kılıflar içine yerleştirlir.

Termokupl uygulamalarında genelde 1200'C'ye kadar metal, 1200'C'nin üzerinde ise seramik kılıflar kullanılır. 1250'C'ye kadar özel alaşımlı metal koruyucu kılıflarda kullanılabilir.

1-) Metal Kılıflar
Metal kılıflar kullanılacağı prosesin korozif şartlarına, mekanik aşınmalarına, kimyasal ve fiziksel aşındırıcı özelliklerine göre çeşitli alaşımlarda üretilmektedir. DIN standartlarındaki metal kılıfların bir çoğu ortak proseslerde kullanılabilir.

Termokupl uygulamalarında en çok kullanılan metal kılıflardan bazıları şunlardır;
1.4301 DIN Paslanmaz (304 Kalite)
1.4541 DIN Paslanmaz (321 Kalite)
1.4571 DIN Paslanmaz (316 Kalite)
1.4749 DIN Paslanmaz (446 Kalite)
1.4841 DIN Paslanmaz (314 Kalite)
2.4816 DIN Paslanmaz (INCONEL-600)
C-2 Saf demir
Alloy-25

Metal koruyucu kılıflar porses şartlarına göre çok dikkatli seçilmelidir. Çünkü bu seçim direk olarak termokupl ömrünü etkilemektedir. 1.4301 veya 1.4571 kullanılması gereken bir proseste 1.4749 veya 1.4841 kullanılır ise ekonomik olmayan pahalı bir seçim yapılmış demektir. Çünkü 1.4749, 1.4841 ve INCONEL- 600 yüksek sıcaklık borularıdır. Ayrıca 1.4749 veya 1.4841 kullanılması gereken bir proseste INCONEL- 600 kullanılır ise yine ekonomik olmayan pahalı bir seçim yapılmış demektir. INCONEL- 600, 1.4749 ve 1.4841'e nazaran daha pahalı bir borudur. Ancak INCONEL- 600kullanılması gereken bir proseste 1.4749 veya 1.4841 kullanılır ise bu seçimde yanlış ve ekonomik olmayan bir seçim olur. Çünkü INCONEL- 600 çok daha uzun ömürlü olacağı proseste 1.4749 ve 1.4841 çok çabuk bozulabilir. Yüksek sıcaklık boruları dikişli ve dikişsiz olabilir. Dikişli boru dikişsiz boruya göre daha ucuz bir borudur. Dikişli borunun içine prosesdeki gazların sızması daha kolay olur. Bu nedenle KER- 610 sermik tüp iç koruyucu (primer) olarak kullanılır. Önerimiz metal koruyucu kılıflarda dikişsiz borunun tercih edilmesidir.

Metal Kılıf Cinsi DIN AISI
1.4301 X 5 CrNi 18 10 304
1.4541 X 6 CrNiTi 18 11 321
1.4571 X 6 CrNiMoti 17 12 2 316 Ti
1.4749 X 18 CrN 28 446- 1
1.4841 X 15 CrNiSi 25 20 314
Inconel- 600 2.4816 B 166


Metal koruyucu kılıfların DIN ve AISI standart kodları
Metal Koruyucu Kılıfların DIN Standartlarında Çalışma Sıcaklıkları ve Bileşim Oranları

Metal Kılıf Cinsi Sürekli Çal. Sıc. Maximum Çal. Sıc. C% Si% Mn% P% S% Cr% Mo% Ni Diğerleri
1.4301 900'C 1000'C ≤0,07 1,0 2,00 0,045 0,030 17,0- 20 - 8,5- 10,5 Al 1,20- 1,70
1.4541 900'C 1000'C ≤0,1 1,0 2,00 0,045 0,030 17,0- 19 - 9,0- 11,5 Ti≥ 5x%C
1.4571 900'C 1000'C ≤0,1 1,0 2,00 0,045 0,030 16,5- 18,5 2,00- 2,50 10,5- 13,5 Ti≥ 5x%C
1.4749 1100'C 1200'C 0,15-20 ≤1,0 ≤1,0 0,045 0,030 26,0 29,0 - - N 0,15- 0,25
1.4841 1000'C 1150'C 0,20 1,50- 2,50 2,00 0,045 0,030 24,0- 26,0 - 19,0 21,0 -
Inconel- 600 1180'C 1250'C 0,05 - - - - 15,5 - 75 Fe 8,0
C- 2 950'C 10000'C 0,03 - 0,030 0,01 - - - - -

2-) Seramik Kılıflar

Termokuplların kullanılacağı proses scıkalığı 1200'C ve üzeri ise dış koruyucu kılıf olarak genelde sermaik tüpler kullanılır.

Termokupl uygulamalarında en çok kullanılan seramik kılıflar şunlardır;

KER- 530
KER- 610
KER- 799

KER- 530: Gözenekli (poroz) yapıya sahiptir. Bu yapısından dolayı termal şoklara daha dayanıklıdır. Gazların yoğun proseslerde gaz sızma olasılığına karşı iç koruyuculu (Primerli) olarak imal edilir. Termokupl uygulamasında standart üretimlerimizde KER- 610 iç koruyucu seramikli olarak üretilir. KER- 610 ve KER- 799'a göre daha ucuzdur. Termal şok olan proseslerde yoğun olarak kullanılır. Maksimum çalışma sıcaklığı 1600'C'dir.

KER- 610: Özel yapıya sahip bir seramik tüptür. Gözeneksiz yapıya sahiptir. Bu nedenle gaz geçirmez özelliğine sahiptir. Termokupl uygulamalarında dış koruyucu olarak kullanıldığı gibi yoğun olarak iç koruyucu olarakta kullanılır. Maksimum çalışma sıcaklığı 1500'C'dir.

KER- 799: %99,97 oranında saf alümina içerdiğinden dolayı diğer seramiklerden çok kallitelidir. Seramik hücre yapısı çok sık olmasından dolayı mükemmel bir gaz geçirmez özelliğine sahiptir. Termal şoklara daha dayanıklıdır. Maksimum çalışma sıcaklığı 1800'C'dir.
Sayfa başına dön Aşağa gitmek
http://12ebo.yetkinforum.com
 
TERMOKUPL VE ÖZELLİKLERİ
Sayfa başına dön 
1 sayfadaki 1 sayfası

Bu forumun müsaadesi var:Bu forumdaki mesajlara cevap veremezsiniz
12 Ebo :: bilim teknik-
Buraya geçin: